Sander van Storydiggers: "Sprookjes verzinnen versterkt de band tussen families."

Nu, zes maanden later, zit ik alleen in dit enorme lege gebouw van 5000m2 terwijl ik de eerste editie van de Member Story schrijf. Onze community van 350 mensen werkt nu allemaal vanuit huis, jonglerend met werk en kinderentertainment. Ik besef nu hoe belangrijk samenkomen is voor ons allemaal. Het COVID-19-virus houdt ons weg van A Lab, en mijn laatste maand van hier werken is bijna in het niets verdwenen. Deze vreemde tijd van isolatie werpt een nieuw licht op het eerste interview, nu op een meer persoonlijke en grotere schaal. Het belangrijkste wat Sander deelde, was zijn persoonlijke wens om een boek te schrijven over het verzinnen van verhalen voor kinderen, waarom ouders dit zouden moeten proberen, en enkele richtlijnen om het te doen.

We spraken af dat hij aan het einde van dit interview zijn eerste hoofdstuk zou delen. Misschien kun jij, een ouder die thuis werkt, het interview lezen en geïnspireerd raken. De belangrijkste reden waarom we alle verschillende persoonlijke verhalen van onze leden willen delen, is om hun waarden, kennis en creativiteit met jullie te delen en jullie te laten zien hoe zij het doen. Want meer dan ooit kunnen we ons nu verbinden door verhalen als deze, nieuwe paradigma's vormen en een positieve impact hebben op morgen.

Hé Sander, waar ben je opgegroeid?

Ik ben opgegroeid in Den Haag, met mijn moeder, vader en mijn vier jaar jongere broertje. Na de middelbare school heb ik 1,5 jaar in Spanje gewoond om Spaans te studeren. Ik kwam terug naar Nederland en ging naar Amsterdam om muziek te maken omdat er daar op dat gebied veel gebeurde. Uiteindelijk heb ik psychologie gestudeerd en ben ik in Amsterdam blijven hangen, waar ik nu al meer dan 20 jaar woon met mijn vrouw en twee kinderen.

Wat is een verhaal dat je de laatste tijd heeft geïnspireerd?

Ik was een boek aan het lezen dat Homo Deus heet. Ik denk dat alle boeken die door deze man zijn geschreven inspirerend zijn, omdat het een verhaal van de mensheid vertelt in een brede tijdlijn en dingen makkelijker te begrijpen maakt. Het boek geeft betekenis aan een bepaald punt in de tijd waar we nu zijn en geeft ook een aantal richtingen aan waar het naar toe zou kunnen gaan. Het boek zette me aan het denken over onze rol in de wereld. Wat het betekent om mens te zijn.

En wat betreft inspirerende verhalen in het leven, ik hou echt van sprookjes. Ik herinner me veel sprookjes die mijn vader me vertelde. Hij was een erg goede verhalenverteller. Elke avond verzon hij verhalen. Er is een verhaal over een kleine kabouter die zijn naam niet wist. Het is een heel avontuur en een heel gaaf verhaal. De titel was 'Kabouter Oeps', aan het eind struikelde hij en zei hij 'Oeps!', en toen was dat zijn naam en kreeg hij een pot met goud. Het is een grappig uniek verhaal dat me vandaag de dag nog steeds bijblijft.

Vertel me meer over Storydiggers.

Als Storydigger zoek ik naar verhalen die zich in en rond organisaties afspelen. We helpen bedrijven om hun boodschappen op een emotioneel niveau over te brengen door middel van verhalen. Op deze manier dringt de informatie dieper door in de hoofden en harten van hun doelgroep dan reguliere rationele informatie. Ons werkgebied kan ruwweg worden onderverdeeld in branding- en veranderingsprojecten. Bij branding is het doel om de buitenwereld, zoals klanten of stakeholders, te verbinden met het merk, product of de organisatie. Bij veranderingsprojecten gaat het meer om interne aspecten, bijvoorbeeld om medewerkers te helpen zich te verbinden met de nieuwe strategie.

Ik werk samen met Ralph Poldervaart. Ongeveer 5 of 6 jaar geleden zijn we begonnen met Storydiggers. We hebben allebei een achtergrond in onderzoek: een wereld van cijfers, feiten en getallen. We merkten dat veel van de onderzoeksprojecten die we deden waardevolle inzichten opleverden, die vervolgens niet altijd werden omgezet in actie bij onze klanten. Dus gingen we op zoek naar manieren om meer actie te ondernemen nadat we alle inzichten hadden verzameld. Zo ontdekten we storytelling en besloten we een bedrijf op te richten. Verhalen zijn een zeer effectief middel om op een dieper niveau te communiceren, omdat emoties altijd een rol spelen.

Mensen voelen zich verbonden met een verhaal, niet met powerpointslides.

In onze sessies maken we veel gebruik van Lego. De eerste keer dat we Lego probeerden, was voor een zeer serieuze groep senior consultants en CEO's. Toen we aankondigden 'Nu gaan we met Lego aan de slag', wist ik niet wat ik kon verwachten. Ik was bang dat ze zouden gaan lachen of zelfs de kamer zouden verlaten. Maar iedereen stond er open voor en vond het geweldig. Er zijn verschillende zeer inzichtelijke resultaten uit voortgekomen. Tegenwoordig is het een standaard werkvorm die we gebruiken.

Waarom denk je dat deze aanpak zo effectief is?

Het is veel eenvoudiger om fysieke voorwerpen zoals Lego en figuurtjes op tafel te plaatsen en er vervolgens een verhaal mee te creëren, dan om alles vanuit je hoofd te bedenken. Wanneer je iets tastbaars hebt om naar te kijken, zie je het verhaal ook daadwerkelijk vorm krijgen. Een verhaal en alle bijbehorende elementen hebben een ruimtelijke dynamiek, en als je deze op een tafel plaatst en met je figuurtjes rondloopt, ervaar en voel je het verhaal echt. Dat maakt het veel gemakkelijker. Veel mensen denken misschien dat ze niet creatief zijn, maar in werkelijkheid bezit iedereen creativiteit. Het gebruik van Lego verlaagt de drempel om creatief te zijn, omdat je niet per se goed hoeft te kunnen tekenen of schrijven. Je hoeft niet het meest fantastische verhaal uit je hoofd te halen, omdat de personages dat voor jou doen. Ik denk dat dit de reden is waarom deze aanpak zo goed werkt. Het helpt mensen om uit hun hoofd te stappen en echt in de creatieve sfeer te komen.

Veel mensen hebben het idee dat "creativiteit" een soort magische gave is waar je mee geboren moet worden. Maar dat is natuurlijk lariekoek. Iedereen is creatief! We leren allemaal door te experimenteren. Herinner je je nog die keer dat je een stoel bij de kast schoof om bij de koektrommel te kunnen? Dat was een creatieve zet! Opvoeding speelt hierbij ook een rol. We worden vaak heel rationeel opgevoed, en naarmate we ouder worden, wordt dat alleen maar erger. Daarom lijkt creativiteit soms iets magisch, vooral voor managers, haha! Maar eigenlijk is het de enige manier waarop we ons ontwikkelen.

Mensen zijn soms bang voor hun eigen creativiteit. Maar dat is nergens voor nodig! Speel ermee en geniet ervan, net zoals wanneer je een heerlijke maaltijd bereidt en je bord daarna aflikt. Dat is waar het om draait.

Als bewoner van dit gebouw, het oude Shell Lab, ben ik nieuwsgierig naar welke andere experimenten je hebt uitgevoerd.

(Lacht) Rookbommen, haha, toen ik jong was. Rookbommen die ook echt werkten. Helaas kwamen mijn ouders eerder thuis dan verwacht, dus zij ontdekten ook dat de rookbommen werkten... en tja, dat konden ze niet echt waarderen.

Als kind deed ik ook veel geluidsexperimenten. Op een keer sloot ik mijn keyboard aan op mijn gitaareffecten en versterker en probeerde ik van alles aan te sluiten om te horen hoe het zou klinken. Nou, het resultaat was een hoop bzzzz BAM! en er kwam wat rook uit... experiment geslaagd?

Experiment heeft voor mij altijd een rol gespeeld, en dat is nog steeds zo in het werk dat nu ik samen met Ralph doe bij StoryDiggers. We zijn voortdurend bezig met het uitproberen van nieuwe vormen en ideeën. Sommige werken, andere niet, en de beste houden we. Naast StoryDiggers ben ik ook betrokken bij een heel ander experiment, waarbij ik probeer om mensen op een luchtige manier meer op hun gemak te stellen met het concept van dood en sterven. Het is een zwaar onderwerp, maar ik ben erg enthousiast over de mogelijkheden van dit experiment. Het is nog niet af, maar ik kijk er naar uit om te zien wat ermee gaat gebeuren.

Waarom heb je ervoor gekozen om lid te worden van A Lab?

Een van de redenen waarom A Lab zo aantrekkelijk is, is dat iedereen hier bezig is met wat ze echt leuk vinden, wat een heel positieve sfeer creëert. Zodra je binnenkomt, voelt het als een gezellige plek. A Lab beslaat een groot gebouw, maar heeft een kleine ingang. Herinner je je Alice in Wonderland nog? Die kleine deur die naar een totaal nieuwe en opwindende wereld leidde? Nou, zo voelt het hier ook. Maar vanwege die kleine ingang zullen mensen die geen lid zijn van A Lab niet snel binnenstappen, wat jammer is. Het is een zeer open ruimte en cultuur, en het zou echt geweldig zijn om een meer uitnodigende ingang te hebben, ook al staat de gemeente dat misschien niet toe. Er wachten hier veel verrassingen in A Lab! Een mooie quote van Laser 3.14 in dit gebouw vat goed samen wat A Lab is en waarom je eens langs zou moeten komen: 'Alternatieve ideeën ontkiemen, exploderen en brengen het nieuwe normaal voort'.

Wat heeft je nog meer verrast aan A Lab?

Dat het nog steeds bestaat! Te midden van de betonnen jungle die dit gebied ontwikkelt, te midden van de sterk commerciële toeristische vibe, blijft A Lab trouw aan originaliteit en creativiteit, zonder directe winst als hoofddoel, maar met de intentie om de wereld een betere plek te maken. Ik hoop echt dat het voor altijd blijft bestaan.

Heb je ooit samengewerkt of kruisbestuiving gehad met een A Lab-lid?

Ja, ik heb samengewerkt met het A Lab-team om het (merk)verhaal van A Lab te creëren, en jij kwam met deze interviewvorm die we samen hebben bedacht. Ook heb ik samengewerkt met Wytze voor illustraties tijdens sessies, waarbij hij tekeningen maakte van de verhalen die mensen verzinnen tijdens onze workshops. En met UNC INC, hoewel ze vertrokken zijn, blijven ze nog steeds een beetje A Labber (wat geldt voor alle voormalige leden - als je eenmaal lid bent van A Lab, blijf je dat voor altijd - helemaal niet eng). Met hen werkten we veel aan technische vertalingen van verhaal naar website, of apps.

Hoe zou je A Lab omschrijven als het een persoon was? 

A Lab zou ik omschrijven als een grote, vriendelijke reus met een goed hart. Het is een grote, open en vriendelijke plek. Ik denk dat alle mensen die in A Lab rondlopen een open blik in hun ogen hebben. Het is heel gemakkelijk om contact te maken. Het gebouw en de mensen die hier rondlopen maken A Lab tot wat het is, en ze proberen allemaal manieren te vinden om de wereld een betere plek te maken op allerlei verschillende gebieden. Of het nu gaat om techniek, communicatie, kunst of wat dan ook.

Wat zou je doen als je geen Storydigger was en een grote zak geld had?

Ik zou geld geven aan de vluchtelingencrisis, milieuorganisaties en waarschijnlijk meer tijd besteden aan mijn persoonlijke passies, zoals het maken van muziek, tekenen en kunst. Ook zou ik meer schrijven, zoals het afronden van een boek met verhalen. Eigenlijk heb ik ooit geprobeerd een boek te schrijven, maar ik had niet genoeg tijd om het af te maken. Het is een boek over hoe ouders verhalen voor hun kinderen kunnen verzinnen. De cirkel is rond, want toen we dit gesprek begonnen over mijn vader die verhalen vertelde, dacht ik vaak aan alle verhalen die hij me vertelde. Het inspireerde me en ik realiseerde me dat al die kennis er was en dat het leuk zou zijn om die te delen met mijn kinderen en zelfs met de wereld. Dus begon ik verhalen te verzinnen met mijn kinderen, net zoals mijn vader met mij deed toen ik jong was. Vooral in deze tijd van technologie zie ik veel ouders die gewoon hun kinderen een telefoon of iPad geven.

Zou het niet veel leuker zijn als ouders verhalen zouden verzinnen die betekenis geven aan bepaalde gebeurtenissen die kinderen in hun leven meemaken? Of die bepaalde waarden of zelfs lessen over zichzelf delen? Bij al deze verhalen vraag je jezelf af hoe je zou reageren in die situatie. Het is dus een manier om over jezelf te leren. En bovenal is het een hele leuke manier om contact te maken met je familie, wat een heel belangrijk iets is dat de laatste tijd onder druk staat door alle technische onderbrekingen en afleidingen.

Over technologie gesproken, gelukkig brengt het ook een aantal positieve ontwikkelingen met zich mee. Is er een technologie waarvan je hoopt dat die in de toekomst wordt uitgevonden?

Absoluut, een tijdmachine! Dat zou geweldig zijn. Om terug te kunnen gaan in de tijd en fouten uit te wissen, of juist vooruit om te zien waar alles naartoe gaat. Gewoon om een glimp van de toekomst op te vangen, of om het verleden opnieuw te beleven. Een ander idee dat me aanspreekt is een ruimte-tijd-portaal, waarmee je met je eigen ruimteschip naar de andere kant van de melkweg kunt reizen.

Terugkomend op je vorige vraag: met veel geld zou ik naar de ruimte gaan. Astronaut worden is absoluut het coolste wat je kunt doen.

Bedankt voor dit inspirerende gesprek, Sander.

We hebben geconcludeerd dat astronaut worden misschien een te grote droom is, maar je kunt wel een stap dichter bij je doel komen door de introductie van je boek te delen en zo een (geld-mindset-vrije) kunstenaar te worden. Bij deze!

DISCLAIMER: Dit heeft nog niemand gelezen en is niet geredigeerd en al helemaal niet af!!

Het is avond in Mallorca. Terwijl de zon heel rustig de tijd neemt voor z’n slotstuk raken wij langzaam in vakantiestand (chill or die). “We” is: Wanda (40), Juna (6), Dali (2,5). We zijn wel een beetje vermoeid. Fransen staakten, dus onze vlucht had 2 uur vertraging. Autoverhuurgedoe was druk, hectisch en gefuckt. Uiteindelijk door het holst van de zwoele baleaarse nacht aangekomen. Te laat naar bed...en natuurlijk te vroeg weer wakker. Naar het strandje dan maar....en daar begint het. De kids zijn oververmoeid en worden hangerig, huilerig, onredelijk, gewoon best wel heel irritant eigenlijk. Maar slapen op het strand? Dacht het niet ouwe. Wat doen we? Weer terug met geschreeuw en geschop? Tergend lange weg door het warme zand met schreeuwende kids onder je arm terwijl iedereen je aanstaart? Dacht het niet ouwe. We verzamelen onder de parasol en ik begin een verhaal: De koning die alles had behalve een naam. Dit verhaal duurde ongeveer 15 minuten. Iedereen rustig, stil in meditatie stand leek t wel. Het was een soort powernap. Bij “en ze leefde nog lang en gelukkig” was iedereen uitgerust, opgeladen en relaxt. Bizar hoe goed dit werkt zei ik tegen Wanda...maar die lag te pitten.

In onze tuin hier zit een nestje, waar twee grijze vogeltjes (lijken wel kolibries, maar dan iets groter en helemaal grijs) de hele tijd superdruk mee zijn. Het is wel lullig als je erover nadenkt. Ze hebben vast weken over dit nestje gedaan en zijn heel benieuwd wat er nou uit die eitjes gaat kruipen. Wij zitten hier 1 week en onze eettafel zit pal onder hun nest. Nu willen ze heel graag naar hun nestje vliegen, maar durven ze niet. Wat resulteert in een zenuwachtig “gehover”. Voor op de veranda zit Juna een colonne mieren te bestuderen die kruimels naar hun hol slepen. Lekker belangrijk denk je. Maar onbewust is deze setting vlak voor het slapen gaan het decor van een spannend verhaal over de vriendschap tussen Luisterpietje (het vogeltje) en Ben (de mier) die samen de enge mierenkoningin helpen ontdooien. En ja aan het eind draaien Juna en Dali zich voldaan om om te gaan slapen (Wanda ligt al te pitten) en ik kreeg zelfs een beetje applaus van Juna.

Tja waarom zou je verhalen verzinnen en vertellen voor je kinderen? Omdat ze daar lekker rustig en relaxt van worden een belangrijk pluspunt, maar eigenlijk komt het neer op 3 dingen:

1. Leuk

2. Handig

3. Nuttig

Hoe tof is om je eigen kids te kunnen entertainen met niets meer dan je eigen fantasie? Die van je kinderen draait op volle toeren en hoe cool is het als je daarin mee kunt gaan? Je zult versteld staan van creatieve luikjes die ineens open gaan als je verhalen begint te verzinnen. Je zult ook verwonderd zijn over je eigen verhalen geheugen. Verhalen van ouders, docenten vrienden die je onbewust hebt opgeslagen en ineens naar boven komen zodra je begint met verzinnen en vertellen. Maar het leukst zijn de reacties van je eigen kids. Aan je lippen gekluisterd volgens ze elke wending in het verhaal. Ze raken soms zenuwachtig wanneer het spannend wordt, maar weten stiekem dat het uiteindelijk toch weer goed komt. Je krijgt suggesties om je verhalen mee te pimpen. Ze komen dagen, weken, maanden of zelfs jaren later terug op dat ene verhaal dat je ooit vertelde. Het is alsof je samen met hen door een nieuwe wereld reist waar je altijd naar toe kan. De Efteling, maar dan in je eigen kop. Jullie maken samen alle avonturen mee van de hoofdpersonen uit je verhalen. Dat is soms supergrappig, mijn oudste denkt nu op de een of andere manier dat ik in een vorig leven een zeemeerman was. Al mijn zeeverhalen zijn daardoor dus super geloofwaardig!

Het is te gek die twinkel in hun ogen te zien op het moment dat je er echt voor gaat zitten om een goed en lang verhaal te vertellen. Op de een of andere manier ga je omdat je samen zo’n verhaal meemaakt een andere misschien wel diepere connectie aan met elkaar. Verhalen hebben een verbindende kracht. Daarom is het ook het meest gebruikte middel om groepen mensen mee te inspireren of bewegen. Die verbindende kracht voel je in het klein als je thuis verhalen begint te spitten. De relatie wordt nog steviger.

Tenslotte ben jij zelf als verhalenverteller een baken, een richtinggevend, licht schijnend iets. Jij weet wat er gaat gebeuren, wie er op de loer ligt of waar de geheime schat te vinden is. Dat maakt een alwetende super pappa van je. Los van dat dat vleiend is, is het ook een nuttige rol. Want in die positie ben je nog meer in staat je kids in die vroege jaren op relaxte wijze door het leven te loodsen en voor jou belangrijke waarden of andere inzichten mee te geven.

Het is ook verdraait handig als je verhalen uit je mouw kunt schudden. Het komt natuurlijk wel eens voor dat je kids zich vervelen en je even niets hebt om ze mee te vermaken. Geen boekjes, geen stiften en papier, geen robots of poppen meegenomen? Het is ook 10 x lekkerder om “light te travellen”. En ja we vergeten weleens wat. Op het moment dat je zoon of dochter dan ineens zegt: “pap ik verveel me” met zo’n toontje en ook precies dat gezicht erbij. Dan weet je dat wat je gaat zeggen: “nou, verzin dan iets!” niet gaat werken. Het is namelijk aan jou om, iets te verzinnen. Er zijn dan altijd twee makkelijke opties: spelletjes of verhaaltjes. Of nog beter een verhaaltje met een spelletje erin. Het is voor kinderen super fijn als hun ouders ze af en toe even uit de sleur kunnen bouncen. Een spelletje moet je blijven spelen, tenzij ze met broertjes zusjes of vrienden verder kunnen. Verhaaltjes hebben een einde en vaak gaan zij zelf na dit einde verder met fantaseren en zit jouw taak er even op. Ik merk dat het heel fijn is als je te pas en te onpas een verhaaltje op kunt lepelen om je kids even geboeid, rustig en bezig te houden op een manier die hun fantasie en creativiteit prikkelt. Bij mij komen verhaaltjes van pas: in een restaurant wachtend op je eten, in de trein, in de wachtkamer van de dokter, in het ziekenhuis, bij de gate op een vliegveld en ga zo maar door. Wachten kan best leuk zijn zo. En wat heel grappig is. Hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt. En wat echt heel grappig is is dat je de trucjes die je leert ook op hele andere momenten kunt inzetten. Bijvoorbeeld bij een presentatie op je werk, om iets voor elkaar te krijgen bij de gemeente, om jezelf eruit te lullen bij oom agent. De skin van verhalenverteller is echt verdomd handig op allerlei momenten.

Maar de belangrijkste reden is natuurlijk dat het gewoon verdomd goed en gezond is voor je kinderen. Waarom? Nou, heb je even?

Allereerst zie je dat verhalen inspireren. Kinderen zien de helden en heldinnen als voorbeelden of rolmodellen en raken geïnspireerd om net zulke avonturen mee te maken, moedig te zijn, grenzen te verleggen, lief te zijn voor anderen enz. Inspiratie is zo’n beetje de startmotor van motivatie. Dus hoe meer je ze inspireert hoe meer ze ook gemotiveerd kunnen raken om ergens voor te gaan. Toevallig had ik daar vandaag een grappig voorbeeld van voor m’n neus. Juna (mijn dochter van 6) krijgt hier zwemles in de zee. Juna heeft een enorme hekel aan water in haar gezicht en ogen. Het is bijna een fobie zo erg, ze wil zelf in de douche ten alle tijden een handdoek in de buurt hebben om haar ogen droog te kunnen wrijven mocht er een druppeltje water in landen. OK zwemles dus. Op het programma staat onderwater zwemmen. Ik vertel de avond ervoor een verhaal over drie meisjes die de stad Amsterdam redden van Spaanse piraten door samen onderwater door de grachten te zwemmen en een speciale ring met superkrachten op te duiken. Het was een wat langer verhaal maar dit was de strekking. En wat denk je? Ik zie en hoor mijn dochter zichzelf moed inpraten voordat ze onder de drijver door duikt. Ze zei zoiets als: ik kan het, ik kan het net als de drie meisjes die de ring uit de gracht doken! En vloep hoppa onder dat ding door!!! Cool toch.

Een andere fijne eigenschap van verhalen is dat ze goed blijven hangen. Waarom dat zo is leg ik later uit. Voor nu is het goed om te weten dat verhalen op een wat diepere laag in ons brein doordringen waardoor ze beter opgeslagen en onthouden worden. Dit betekent dus dat je informatie over bijvoorbeeld vuur is heet en gevaarlijk, tanden poetsen is belangrijk, boze wolven moet je niet vertrouwen of je vader en moeder zijn de coolste personen in het universum makkelijker bij je kinderen inprent als je deze op een verhalende manier naar binnen slingert.